Με καταγωγή από το βορειοανατολικό καντόνι του Appenzell της Ελβετίας η ράτσα Appenzeller Spitzhaube (Απεντσέλερ Σπιτσχάουμπ) μετράει ζωή κάποιων αιώνων. Στη δημιουργία της ελβετικής αυτής κότας φαίνεται να έπαιξαν σημαντικό ρόλο τα τοπικά μοναστήρια, όμως οι ράτσες που διαυσταυώθηκαν αλλά και οι ακριβείς χρονολογίες παραμένουν μυστήριο. Παρόλα αυτά υπάρχουν αναφορές για την ύπαρξη της ράτσας από τον 15ο αιώνα. Είναι η εθνική ράτσα της Ελβετίας μιας και στην όψη της θυμίζει αρκετά την παραδοσιακή στολή από την περιοχή Appenzell.
Παρά τη μεγάλη της δημοτικότητα στα μέσα του 20ου αιώνα η ανάγκη για μεγαλύτερη παραγωγή καθώς και ταχύτερη ανάπτυξη των πουλερικών την έφερε στο χείλος της εξαφάνισης. Τότε ο Γερμανός εκτροφέας Kurt Fisher αποφάσισε να συμβάλει όσο περισσότερο μπορούσε στην επιβίωσή της.
Είναι μία μικρόσωμη ράτσα με κύριο χαρακτηριστικό το ασυνήθιστο λοφίο της που έχει σχήμα V. Το βάρος στα κοκόρια φτάνει τα 1,8 κιλά ενώ στις κότες τα 1,5 κιλά. Το σώμα της είναι κυλινδρικό, αρμονικά στρογγυλεμένο, μεσαίου μήκους. Το κεφάλι της είναι μεσαίου μεγέθους και πλασιώνεται εντυπωσιακά από το διπλό λοφίο το οποίο μοιάζει με δύο κέρατα. Το πρόσωπό της είναι κατακόκκινο με απουσία φτερών. Οι λοβοί των αυτιών της είναι λευκοί με υπογαλάζιο χρωματισμό. Το ράμφος της ελβετικής αυτής ράτσας είναι δυνατό και χρώματος μπλε. Ο λαιμός ελαφρά καμπυλωτός με πλούσιο φτέρωμα ενώ το στήθος είναι γεμάτο. Η πλάτη της έχει μια ελαφριά κλίση και καταλήγει σε μια μεγάλη ουρά η οποία είναι σχεδόν κάθετη στο σώμα. Τα φτερά είναι μακριά και καλά καλυμμένα με φτέρωμα. Τα πόδια της λεπτά και δυνατά. Το φτέρωμά της είναι σκληρό και βρίσκεται πολύ κοντά στο σώμα.
Οι κότες Appenzeller Spitzhaube έχουν πολύ καλή αυγοπαραγωγή ακόμα και όταν κάνει κρύο. Γεννάνε περίπου 150 αυγά το χρόνο, λευκού χρώματος, τα οποία ζυγίζουν 55 γραμμάρια. Πολύ σπάνια έχουν διάθεση να τα κλωσήσουν. Θα τη βρούμε στους παρακάτω χρωματισμούς: μαύρο, μπλε, ασημί – μαύρο, χρυσό – μαύρο και chamois – λευκό.
Η Appenzeller Spitzhauben είναι άριστα προσαρμοσμένη στη ζωή στο βουνό, αφού μπορεί και σκαρφαλώνει σε βράχια ενώ έχει πολύ καλές ικανότητες πτήσης. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά της προσδίδουν την όψη της άγριας κότας. Επιπλέον είναι πολύ σκληραγωγημένη και αντέχει πολύ καλά στο κρύο. Το πολύ μικρό της λοφίο βοηθάει στο να μην παθαίνει εύκολα κρυοπαγήμτα και είναι γνώρισμα της ανθεκτικότητάς της στο ψύχος. Γεμάτη ζωή και ενέργεια της αρέσει πολύ η ελεύθερη βόσκηση, όπως και το να περνάει τις νύχτες στα ψηλά κλαδιά κάποιου δέντρου ακόμα και όταν έχει χιόνι. Φαίνεται να τρομάζει εύκολα όμως με λίγη υπομονή και σωστούς χειρισμούς είναι κάτι που μπορεί να ξεπεράσει εύκολα.
Σκοπός της εκτροφής της ήταν η παραγωγή αυγών, σήμερα θεωρείται μια σπάνια διακοσμητική ράτσα η οποία εντυπωσιάζει τόσο με την ιδιαίτερη εμφάνιση όσο και με την αντοχή της σε αντίξοες συνθήκες.
